معنی نام نیاسر
آژانس مسافرتی آیشم مجری تخصصی تورهای طبیعت گردی و بوم گردی و تور کاشان
نیاسر واژه‌ای است از فارسی کهن و به معنی سایه و سرما و متضاد آفتاب و گرما است بعضی آن را به معنی ایستاده هم میدانند.
شهر نیاسر، مرکز بخش نیاسر از توابع شهرستان کاشان و استان اصفهان بوده و در فاصله ۲۴ کیلومتری شمال غربی کاشان قرار دارد. شهر نیاسر از طریق اتوبان در فاصله ۲۴۰ کیلومتری تهران، ۲۶۰ کیلومتری شهرستان اصفهان قرار دارد. هر ساله از اواسط اردیبهشت، نیاسر به یکی از بهشت‌های دیدنی ایران زمین تبدیل میشود. نیاسر یکی از مراکز مهم تولید گل محمدی، گلاب و عرقیات گیاهی در کشور است. چنین ویژگی کم‌نظیری به سبب قرارگیری در دامنه کوه‌های کرکس و وجود چشمه پرآب اسکندریه و قنات‌های زیادی است که محدوده ای به وسعت ۸۰۰ هکتار را قابل کشت کرده است.
آثار تاریخی و طبیعی نیاسر
آژانس مسافرتی آیشم مجری تخصصی تورهای طبیعت گردی و بوم گردی و تور کاشان
نیاسر روستاییاست کهن که در اسناد جغرافیایی سده‌های ششم و هفتم به آن اشاره شده است. آثار باستانی و طبیعی موجود نیاسر عبارت است از: چهاتاقی نیاسر ، آبشار نیاسر، کاخ صفوی، آتشکده ساسانی گرمابه صفوی، برج دیدبانی، پناهگاه زیرزمینی معروف به غار رئیس که غاری است دستکند، چنارهای کهنسال و چشمه و نیایشگاه اطراف آن که در حال حاضر مسجد شده است. و مهمتر از همه باغهای گلی است که در نیاسر وجود دارد که گل مورد نیاز برای گلابگیری را فراهم میکند.
چهارتاقی نیاسر
آژانس مسافرتی آیشم مجری تخصصی تورهای طبیعت گردی و بوم گردی و تور کاشان
چهارتاقی نیاسر که به آتشکده ساسانی شهرت دارد . ساختمانی است گنبدی که آن را مرتبط به اواخر دوران اشکانیان یا اوایل دوران ساسانیان میدانند و کمی بالاتر از چشمه اسکندریه واقع شده است. چارتاقی در بالای بلندی واقع شده است و دید آن به بخش «تالار» روستا است. این بنا به دستور اردشیر بابکان، مؤسس سلسله ساسانیان بنا شده‌است. ابعاد بنای آتشکده ۱۴×۱۴ متر است که به صورت اتاقی با یک گنبد است. در چهار طرف بنا هیچ دیواری نیست. چهار تاقی تشکیل شده از سنگهایی که با گچ کنار یکدیگر مستحکم شده اند. سنگهای پایینی بنا به شکل طبیعی و عادی و سنگهای نبالایی و بکار رفته در قوسها و در قسمت‌های فوقانی مربعی هستند و مانند آجرهایی بزرگ کنار یکدیگر هستند. قسمت‌های پایینی چهارتاقی در سالهای اخیر با گچ پوشیده شده و به احتمال قوی در دوران قدیمدیوارهای چهار طرف آتشکده به کنده کاری‌های گچی مزین شده بودند.
آبشار و چشمه نیاسر
آژانس مسافرتی آیشم مجری تخصصی تورهای طبیعت گردی و بوم گردی و تور کاشان
اندکی پایین‌تر از چهار طاقی نیاسر، چشمه آبی تمیز و خنک جریان دارد که آب روستا را تامین میکند، مردم محلی نام چشمه اسکندر بر این چشمه نهاده اند.
این چشمه کهن در حدود 1680 متر بالای سطح دریا است. آبهای جاری در اطراف آتشکده‌های بسیار دیگر نیز جریان دارد که این نشانه پرستش آناهیتا، الهه باروری و مرتبط با آب است. در قسمت پایین چشمه دو عدد سنگ آسیاب دیده میشود. آبشار نیاسر از چشمه تالار (اسکندریه) در کنار چارتاقی شروع میشود به گونه‌ای که دو سوم آب چشمه به سمت آبشار و از آنجا به دشتهای نیاسر و یک سوم آن به محلهٔ نو می‌رود تا آب مردم شهر را تامین کند.
غار نیاسر
آژانس مسافرتی آیشم مجری تخصصی تورهای طبیعت گردی و بوم گردی و تور کاشان
غار نیاسر از یک غار دستکند است که نتیجه حفاری های انسان است که به منظور اجرای مراسم مذهبی و عبادی بنا شده است. این غار تشکیل شده از تونل ها و راهروهای تنگ و طولانی و اتاقهای متعدد و چاه‌های عجیب است. دسترسی به اعماق چاه‌های موجود بدون استفاده از تجهیزات پیشرفته امروزی امکان پذیر نیست، غار نیاسر به «سوراخ ویس» یا «غایر ویس» یا «غار رئیس» شناخته شده است. و قرنهای متمادی ناشناخته مانده بود، تا جاییکه در آثار تاریخی و نوشته‌های کهن هیچ نامی از آن یافت نمیشود. در حالی که سایر آثار تاریخی دیگر، مانند آتشکده نیاسر که در دوران اردشیر بابکان بنا شده است، کاملاً شناخته شده‌اند. غار نیاسر از سه طبقه و دو کانال تشکیل شده است، کانالی تقریباً حلقوی و کانالی در جوار آن به‌صورت افقی قرار دارد و طول کانال ها و اتاقهای این مجموعه عجیب به حدود دو هزار و پانصد متر می‌رسد، در حالی که عرض آن بسیار محدود و در حدود یک متر است؛ مقطع اکثر دالان ها کمتر از یک متر مربع است. غار حلقوی از دو مدخل و غار افقی از چهار مدخل تشکیل شده است. غار حلقوی متشکل شده از هفت اتاق که در دل کوه به شیوه ای استادانه کنده شده است و از طریق چاه‌ها و دالانهای زیرزمینی متعدد به طبقات زیرین متصل شده است. اکثر دالانهای غار رییس ارتفاع اندکی دارند و بلندترین قسمت آن از کف تا سقف در حدود ۷/۱ متر است. عمیق‌ترین چاه موجود در غار رییس در حدود ۱۰ متر عمق دارد.
حمام و آسیاب آبی نیاسر
گرمابه تاریخی و آسیاب آبی از دیگر ابنیه تاریخی شهر نیسر هستند که نوع معماری به کار رفته در این بنا حکایت از آن دارد که این گرمابه و آسیاب در دوران صفویان بنا شده‌اند.یکی از عجایب نحوه انتقال آب به داخل حمام است و بدین شکل است که آب از آبشار توسط کولهای گلی به داخل هشت گوش زیبا و از آنجا به داخل حمام می رود و از آنجا به سایر نقاط حمام منتقل می شود و آب شرب گرمابه نیز به وسیله کولهای جداگانه بداخل حمام سرازیر میشوند که تا کنون آثار آن به جا مانده است و آب حمام نیز توسط هیزم گرم میشده است . ضمنا حمام نیز دارای خزینه بوده است و ورودی هشت ضلع آن توسط دالانهایی از بیرون تفکیک میشده است؛ آسیاب آبی نیز که به توسط ابی که از آبشار جاری می شده است به گردش درمی آمده است. نوع معماری آسیاب آبی مانند گرمابه است و باید اشاره کرد که این آسیاب تنها آسیاب شهر نیست و سایر آسیابها یا از کار افتاده‌است یا تخریب شده‌اند و تنها آسیاب فعال شهر همین آسیاب است که در پایین آبشار قرار دارد.
باغ تالار و عمارت کوشک
این بنای تاریخی که در حال تخریب بود مرمت شده و آماده بازدید است. از سایر خصوصیات این بنا تسلط کامل آن به تمامی شهر نیاسر و اطراف آن است. این باغ تالار توسط فتحعلی شاه به صبای کاشانی شاعر دربار قاجار پیشکش می شود و باغ تالار به دست خاندان صبای کاشانی می‌افتد و از زمان رضا شاه تا اوایل انقلاب اسلامی آخرین مالکین خصوصی باغ تالار و کوشک آن، خاندان ضرابیها بوده‌اند که در سنوات اخیر باغ تالار از ورثه خاندان ضرابی خریداری شد و تبدیل به یک مکان عمومی شد که کوشک داخل آن با توجه به شیوه ساخت و شیوه پوشش به دوره قاجاریه بازمیگردد و بر روی ویرانه‌های بنایی دیگری ساخته شده‌است.
چشمه اسکندریه
نیاسر شهری کهن است که تمام پیشینه خود را مدیون چشمه آبی است به نام چشمه اسکندریه و آبشار نیاسر هم در اصل از همین چشمه نشات میگیرد.
کارگاه های گلاب گیری نیاسر
آژانس مسافرتی آیشم مجری تخصصی تورهای طبیعت گردی و بوم گردی و تور کاشان
نیاسر کارگاه‌های گلابگیری بسیاری را در خود جای داده است. این کارگاه‌ها عرقیاتی مثل گلاب، عرق نعنا، عرق کاسنی، عرق شاطره و هزاران عرق گیاهی دیگر را تولید و ثادر میکنند.
آیین های مذهبی
در شهر نیاسر مراسمهایی برگزار میشود که بازمانده آیین‌های مردمان پیشین است. قربانی کردن گاوی آذین شده در روز عید قربان و یا جشن اسفندی، نمونه‌هایی از آنها است. در متون پیشین از این شهر به نام نیاستر یاد شده. مراسم گلابگیری از دیگر جاذبه‌های شهر نیاسر است که همه ساله از اواسط اردیبهشت ماه تا اواسط خرداد در نیاسر برگزار می‌گردد و به علت موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی نیاسر گل محمدی در این شهر زودتر از سایر نقاط کاشان در این شهر به بار مینشیند.