کاخ گلستان تنها بنای ثبت شده جهانی یونسکو در تهران است که به عنوان بنایی بجا مانده از دوران صفوی، در قرن نوزدهم به محل زندگی پادشاهان قاجار تبدیل شد.
04/09/1395
کاخ گلستان، تنها بنای معماری جهانی پایتخت
به گزارش خبرنگار ایرنا، تهران بیشترین کاخ موزه های کشور را در خود جای داده که از این حیث می توان کاخ موزه گلستان که در میدان 15 خرداد واقع شده را یکی از 21 اثر جهانی کشور در سازمان جهانی یونسکو برشمرد.
این کاخ که از ارگ تاریخی تهران به جای مانده، بیش از 200سال قدمت دارد، قدمت ارگ تهران که محدوده آن از شمال به خیابان خیام از شرق به خیابان ناصر خسرو و از جنوب به خیابان پانزده خرداد و در حوالی میدان ارگ فعلی واقع شده است.
بخش های مختلف کاخ گلستان عبارتند از ایوان تخت مرمر، خلوت کریمخانی، تالار سلام، تالار آیینه، تالار سفره خانه، تالار برلیان، عمارت خوابگاه، کاخ شمس العماره، عمارت بادگیر، تالار الماس، کاخ ابیض وچادر خانه است، اتاق موزه این کاخ نیز به سال 1290هجری قمری توسط ناصرالدین شاه و پس از سفر به اروپا و دیدن موزه ها و گالری های بزرگ غربی بنا شد تا اشیای نفیس را در آن نگهداری کنند.
با این وجود هرچند آنچه امروز در این اتاق می بینید در سال 1345به این شکل تغییر یافته و همچنین نگارخانه هم بخشی از حوض خانه طبقه زیرین تالار سلام است که برای ارائه آثار نقاشی هنرمندان ایران در دوره قاجار اختصاص یافت.
همچنین ایوان تخت مرمر هم با 65قطعه مرمر در اندازه های مختلف از دیدنی های پرشمار کاخ گلستان محسوب می شود که از جمله آثار نمایشی بزرگ و ارزشمند آن اثر(نقاشی) تالار آیینه استاد کمال الملک است.
در صورت بازدید از کاخ گلستان فرصت دیدار از تالار عاج را هم خواهید یافت، این تالار در زمان ناصرالدین شاه برای نگهداری هدایای خارجی استفاده می شد که تزئینات گچبری و نقاشی تالار بسیار جذاب شبیه به بناهای دوره زندیه است که بی اغراق نیست اگر بگوییم مجموعه کاخ گلستان به تنهایی به اندازه همه اماکن گردشگری یک شهر زیبائی و دیدنی های تاریخی دارد.
عمارت بادگیر هم یکی دیگر از این دیدنی هاست که تالار این عمارت دارای نقاشی وآیینه کاری های جذابی است. اما وجه تسمیه این عمارت، چهار بادگیر بلند آن است که با کاشی های آبی، سیاه، زرد، معرق و قبه های زرین تزئین شده است.
کاخ ابیض از دیگر بخش های مجموعه ارزشمند کاخ گلستان است که با الهام از بناهای اروپایی دوران ساخته شده که دارای نمایی سفید رنگ با گچبری منحصر بفرد است.
موزه مردم شناسی هم که در سال 1314 در فضائی کوچک و با آثار اندکی شکل گرفت در سال 1347 به کاخ گلستان تغییر مکان داده شد که این موزه دارای بنایی 2 طبقه و در برگیرنده صحنه هایی از زندگی واقعی و آداب و رسوم گذشته مردم است.
در ضلع شرقی مجموعه کاخ گلستان عمارت پنج طبقه موسوم به شمس العماره را می بینید که طبقه چهارم و پنجم آن به صورت 2برج مجزا از هم قرار دارد که در واقع ناصر الدین شاه پس از نخستین سفر خود به اروپا و تحت تاثیر ساختمان های بلند فرنگی به فکر احداث بنایی مرتفع در تهران افتاد و این بنا از لحاظ نقشه و نیز تنوع تزئینات داخلی آن و حتی شکل ظاهری، بی نظیر و نمونه ای کامل از معماری و هنر و تزئینات داخلی ایران است.
نقشه این بنا از دوستعلی خان معیر الممالک و معماری آن نیز توسط استاد علی محمد کاشی انجام شده است.
این روزها یکی از عواملی که این بنای تاریخی را تهدید می کند، ساخت و ساز غیر قانونی یک و نیم طبقه مجتمع تجاری دلگشا در حریم منظر این بنای ثبت شده جهانی است که تذکرهای جدی از سوی یونسکو مبتنی بر خارج شدن این اثر ارزشمند از فهرست بناهای جهانی مطرح می کند که اگر متولیان شهری و میراث فرهنگی به این موضوع بی توجه باشند خارج شدن کاخ گلستان از فهرست جهانی یونسکو به دور از واقعیت نخواهد بود.
حال اگر در این صورت به فاصله چند دقیقه از هر کجای تهران که باشید در حال و هوای تاریخ و معماری و فرهنگ و هنر ایران قرار خواهید گرفت و مسحور این همه زیبایی، جذابیت و شکوه می شوید.
بنای ارزشمند کاخ گلستان در سال 1334 به شماره 417 در فهرست آثار ملی ایران و در سال 2013 (دوم تیرماه 92)در سی‌وهفتمین اجلاس سالانه در کامبوج، نام این کاخ کشورمان به فهرست میراث جهانی اضافه شد.
کاخ گلستان، تنها بنای معماری جهانی پایتخت